Vlas - Een uiterst veelzijdige plant

Linum Usitatissimum, de Latijnse naam voor Vlas, betekent 'zeer nuttig'. Dat is inderdaad een schitterende omschrijving van de plant.

Vlas is de sterkste en lichtste natuurlijke vezel die er is en de grondstof voor het vervaardigen van linnen. Vroeger werd het restproduct die ontstond bij het vervaardigen van linnen, gebruikt als brandstof. Er ging dus niets verloren.

Zelfs in deze moderne tijd wordt vlas nog steeds volledig gebruikt; van wortel tot zaadhuisje.

Vlas - de bron van voedsel, kleding, olie en bouwmaterialen

In het begin van de zomer bloeit het vlas op de uitgestrekte, prachtige velden. Vaak rijden of wandelen we erlangs, zonder erbij stil te staan wat deze mooie plant, met zijn prachtige bloemen, voor ons betekent.

Van vlas wordt linnen, lijnzaadolie, dierenvoer, linoleum, plaatmateriaal en isolatie gemaakt.

Maar sinds enkele jaren wordt vlas ook gebruikt voor het vervaardigen van isolatiematten.

Van vlas tot bouwisolatie

Na de oogst wordt het vlas gedroogd op het land. Dit gebeurt door het in bundels samen te binden en op te stellen in hagen of kapellen.

Lijnzaadolie

Voordat het vlas wordt gebruikt om er linnen van te maken, wordt het zaad eerst verwijderd. Het zaad wordt deels gebruikt voor de volgende oogst en deels voor het persen tot lijnzaadolie.

Lijnzaadolie werd vroeger gebruikt voor olieverf en drukinkten. Ook linoleum vloerbekleding wordt gemaakt op basis van lijnzaadolie.

Maar ook bij het persen van de zaden ontstaat een restproduct: oliekoek - een lekkernij voor dieren.

Linnen

Na het drogen en verwijderen van de zaden wordt vlas geroot (blootstellen aan vocht) en gekeerd om de pectine die de vezels samenhoudt, af te breken.

Daarna worden de vezels gescheiden van het stro door het zwingelen of hekelen. De korte vezels worden gebruikt voor het spinnen van grof garen en touw. De lange, fijne vezels worden gebruikt voor fijn linnengaren.

Daarna kan men de vezels spinnen tot lange garen.

Vlasschevenplaten

De harde stukken, vlasscheven genoemd, worden gebruikt voor het maken van vezelplaten (vlasschevenplaten).

Vlasschevenplaten hebben een aantal interessante voordelen:

• constante, homogene kwaliteit, want bestaat volledig uit vlas (houtvezelplaten daarentegen bevatten meerdere houtsoorten)
• lager gewicht
• fijnere structuur

De platen worden gebruikt voor het vervaardigen van meubels, plafonds of zelfs verdiepingshoge wandpanelen (aan beide zijden voorzien van gipskartonplaten).

Isolatiemateriaal

De minder lange vezels die overblijven bij de linnenindustrie worden gebruikt voor het vervaardigen van isolatie. Omdat deze isolatie volledig uit natuurlijk materiaal bestaat, bevat het geen schadelijke stoffen voor het milieu en geeft het geen irritatie aan huid en luchtwegen.